MÁY SIÊU ÂM TIM - BƯỚC TIẾN MỚI TRONG CHẨN ĐOÁN TIM MẠCH

Tầm quan trọng của khám tim ngày càng lớn khi tỷ lệ mắc bệnh tim trên thế giới và tại Việt Nam gia tăng cao. Các kỹ thuật khám và nghe tim mạch truyền thống lượng thông tin cần thiết để xác định một số bệnh lý nhất định. Sự phát triển của kỹ thuật siêu âm tim – máy siêu âm tim là một bước tiến mới trong ngành này. Hình ảnh của máy siêu âm tim không chỉ dừng lại là cung cấp phương thức chẩn đoán chính xác mà còn cho phép phát triển phương thức điều trị phù hợp cũng như dễ dàng theo dõi và kiểm soát tình hình của tim. Hình ảnh tim thu được qua hầu như kỹ thuật không xâm lấn, một số là xâm lấn. Siêu âm qua lồng ngực có thể cho hình ảnh tốt hơn ở tất cả các cấu trúc tim, một số bộ phận như chức năng van hai lá và van động mạch chủ có thể được quan sát tốt nhất bằng siêu âm tim qua thực quản, một số kỹ thuật xâm lấn hơn. Mỗi phương thức sẽ phù hợp với một số cấu trúc tim hơn là các phương thức khác. Bài viết này sẽ thảo luận về các phương thức khác nhau và ưu điểm cũng như một vài so sánh chi tiết để giúp các độc giả dễ hình dung.

Máy siêu âm tim là gì?

Máy siêu âm tim là một thiết bị y tế ý nghĩa vô cùng lớn trong chẩn đoán hình ảnh và đánh giá chức năng tim của tim mạch. Siêu âm tim trở thành phương thức được lựa chọn trong đánh giá ban đầu của bệnh tìm vì nó không xâm lấn, dễ sử dụng và cung cấp hình ảnh có độ phân giải cao và phản hồi trong thời gian thực. Hai loại siêu âm tim phổ biến nhất là siêu âm tim qua lồng ngực (TTE) và siêu âm tim qua thực quản (TEE). Mỗi cách trong số này cung cấp một đánh giá về cấu trúc tim từ một số hướng tiếp cận khác nhau, mỗi cách có ưu nhược điểm. Tuy nhiên đầu dò siêu âm chính là chìa khóa quan trọng trong máy siêu âm và thao tác phù hợp và chuẩn xác sẽ cung cấp hình ảnh thích hợp, thông thường khu vực đặt đầu dò được gọi là cửa sổ tim.

Chế độ siêu âm tim?

Ba chế độ cơ bản thường được đề cập khi sử dụng máy siêu âm tim.

Chế độ 2 bình diện – B-mode:

Hình ảnh siêu âm tim 2D thu được khi chùm tia siêu âm đi qua 1 mặt cắt của tim, qua đó đánh giá được vị trí và tư thế của tim, kích thước của các buồng tim, độ dày và vận động của các thành tim, chức năng giãn và co bóp của cơ tim, các gốc mạch lớn, hình thái và vận động của các van tim, các lỗ khuyết của các vách ngăn trong tim, u hoặc huyết khối trong tim, dịch màng ngoài tim. Các mặt cắt thường được sử dụng trong siêu âm tim 2D gồm: mặt cắt trục dọc cạnh ức trái, các mặt cắt trục ngang cạnh ức trái, các mặt cắt từ mỏm tim, mặt cắt trên hõm ức, mặt cắt dưới bờ sườn.

Siêu âm tim kiểu 2D, mặt cắt 4 buồng từ mỏm tim, thấy nhĩ trái (LA), thất trái (LV), nhĩ phải (RA), thất phải (RV), van 2 lá (MV), van 3 lá (TV), van động mạch chủ (AV). Ngoài ra còn thấy vách liên nhĩ và vách liên thất.

Chế độ M-mode:

Chế độ này được sử dụng đặc biệt trong việc đánh giá các cấu trúc chuyển động, tạo ra hình ảnh một chiều dựa trên chuyển động của sóng âm ra khỏi đầu dò và hướng tới cấu trúc được phát hiện. Với kiểu TM, do định vị được các thời điểm trong chu chuyển tim: tâm thu, cuối tâm thu, tâm trương, cuối tâm trương nên việc đo các kích thước và chức năng co bóp của tim rất chính xác. Các lát cắt chủ yếu trong siêu âm tim M mode là lát cắt trục dọc cạnh ức trái…, dựa trên hình ảnh 2D, trục ngang cạnh ức trái, dịch chuyển thanh định hướng (cursor) tới vị trí cần khảo sát để thu được hình ảnh tim mạch.

Siêu âm tim kiểu TM, lát cắt trục dọc cạnh ức trái, cursor ỏ sát đầu tận cùng van hai lá, đo được đường kính thất trái cuối tâm trương (LVIDd), đường kính thất trái cuối tâm thu (LVIDs), qua đó tính chức năng tâm thu thất trái (EF). Ngoài ra còn đo được kích thước thất phải, độ dày của thành thất trái ở tâm trương (IVSd và LVPWd) và tâm thu (IVSs và LVPWs).

Chế độ Doppler:

Chế độ này được sử dụng để đánh giá lưu lượng máu qua các mạch và buồng tim. Sử dụng chế độ này có thể giúp xác định vận tốc cũng như hướng dòng máu di chuyển. Do đó, chế độ này tạo điều kiện thuận lợi cho việc đánh giá huyết động vì các vận tốc được đánh giá theo thời gian

So sánh siêu âm tim qua lồng ngực (TTE) và siêu âm tim qua thực quản (TEE)

Nhiều nghiên cứu đã khám phá sự khác biệt về hiệu quả chẩn đoán giữa TTE hoặc TEE. Để đánh giá bệnh van tim, TEE được ưa chuộng hơn TTE, như trước đây đề cập. Do đó, các nhà nghiên cứu nhấn mạnh rằng TEE là tiêu chuẩn vàng khi đánh giá các bệnh và sự cố van. Tương tự, TEE được công nhận là tiêu chuẩn vàng để đánh giá nguồn tim mạch ở bệnh nhân đột quỵ do thiếu máu cục bộ cấp tính, những người được coi là có nguy cơ thuyên tắc tim thấp. Trong một nghiên cứu, một nửa trong số 68 bệnh nhân được đánh giá, TEE cho thấy một tổn thương bất thường đòi hỏi phải điều chỉnh phương pháp điều trị lâm sàng để giảm nguy cơ đột quỵ do thiếu máu cục bộ nhưng không có tổn thương nào rõ ràng trên TTE. Một nhóm nghiên cứu khác cũng đưa ra kết luận tương tự khi từ 59% (114/192) bệnh nhân được xác định là có nguồn tim tiềm tàng cho đột quỵ hoặc cơn thiếu máu não thoáng qua (TIA), chỉ 18% được xác định bằng cách sử dụng TTE, phần còn lại được chẩn đoán trên TEE. Ưu điểm của TTE rẻ hơn, do hiệu suất chẩn đoán thấp, tuy nhiên thường xuyên phải thực hiện siêu âm tim qua tim và độ chính xác không cao và hiệu suất chẩn đoán với tỷ lệ thấp.

Tóm lại, máy siêu âm tim đã tạo ra một cuộc cách mạng mới trong việc chẩn đoán và xác định bệnh lý về tim. Nó cho phép đánh giá bệnh tim một cách hiệu quả về chi phí và xâm lấn tối thiểu, đây là điểm chốt để siêu âm tim được lựa chọn bởi đa số bác sĩ lâm sàng và bệnh nhân khi đi kiểm tra thay vì CT hay MRI. Siêu âm tim qua lồng ngực đã trở thành phương thức truyền thống để định lượng buồng tim trong khi đó siêu âm tim qua thực quản được sử dụng để đánh giá các bệnh van tim và cấu trúc sau tim.

Cảm ơn các độc giả đã theo dõi.

[Tài liệu tham khảo: I. Aly, A. Rizvi, W. Roberts, S. Khalid, M.W. Kassem, S. Salandy, M. duPlessis, R.S. Tubbs, M. Loukas, Cardiac ultrasound: An Anatomical and Clinical Review, TranslationalResearch in Anatomy (2020), (PDF) Cardiac Ultrasound: An Anatomical and Clinical Review. Available from: https://www.researchgate.net/publication/333934246_Cardiac_Ultrasound_An_Anatomical_and_Clinical_Review [accessed Jun 26 2021].]

Hiện nay, Hoàng Minh Med nhập khẩu và phân phối chính hãng máy siêu âm thương hiệu CHISON với giá cả hợp lý, phân phối nhiều dòng, chi phí từ thấp đến cao cho các tính năng dòng máy. Khách hàng có thể yên tâm lựa chọn với đầy đủ giấy tờ Chứng nhận xuất xứ hàng hóa (CO), Chứng nhận chất lượng (CQ), Tờ khai Hải Quan được cung cấp. Ngoài ra, các giấy tờ khác như Giấy phép nhập khẩu,… nếu khách hàng cần.

Tham khảo thêm: TẠI ĐÂY